معرفی مقاله«رسانه ای شدن دین؛ نظریه رسانه ها به عنوان عامل تغییر مذهبی»

رسانه ای شدن دین

نظریه رسانه ها به عنوان عامل تغییر مذهبی

ارائه دهنده: نورالهدی حسین محمد

در این مقاله طی  یک چهارچوب نظری به این موضوع می‌پردازد که رسانه چگونه به عنوان یک عامل تغییر مذهبی کار می‌کند.در مرکز این چهرچوب نظری "رسانه ای شدن" است. با کمک پیچیده ترین فناوری های رسانه پدیده های فوق طبیعی و متافیزیکی حضور بی سابقه ای در جوامع مدرن به دست آورد.در فیلم های پر فروش اخیر مانند نارینا سه گانه ارباب حلقه ها،هری پاتر ،جادوگران،الف ها،تک شاخ ،الف ها،هیولاهایی که کار شر می‌کنند و ارواحی که کار خیر میکنند و ساکن جهان هستند،و در واقع با موجودات فانی(یعنی انسان ها) در تعادل هستند.قلمرو متافیزیکی است و دیگر هیچ.شخصیت و روایت مفهوم خارق العاده را طبیعی می‌کنند.

ما سریال ها و روایت های غیر طبیعی را فصل به فصل هفته به هفته قسمت به قسمت و حتی هر روز دنبال می‌کنیم.این پیگیری و دنبال کردن این مشاهده مداوم جهان غیر طبیعی و خارق العاده را پیش ما آشنا میسازد بنابراین ما دیگر با مسائل متافیزیک غریبه نخواهیم بود.

جهان فراطبیعی با رسانه داستانی محدود نمی‌شود.در طول دهه گذشته این علاقه به ماورا الطبیعه محدود به سینما نیست، برنامه نویسی و برنامه سازی تلویزیون نیز نشان از این علاقه دارد.ماوراالطبیعه و مسائل مذهبی سنتی،مثلا در دانمارک تلویزیون سراسری به مسائلی چون ارواح وجادو و ....می‌پردازد.

این نه تنها خرافات و دین جدید است بلکه در مقایسه با دیگر موضوعات حضور بالاتری در رسانه ها دارد.(در ادامه به مثال هایی برای اثبات این که در رسانه به این سبک موضوعات بیشتر پرداخته می‌شود می پردازد)

احتمال دارد افزایش تم های مذهبی در برنامه های رسانه ای به جعل ایده ها دیده شود.(این طور به نظر برسد)که سکولاریزاسیون مشخصه مدرنیته بالاست و رسانه ها عوامل روشنگری هستند.اگر ما در نظر امتداد طولانی از زمان توجه کنیم سکولارسازی برجسته جامعه قابل مشاهده است.

تا حدی مبهم دستور کار تحقیق بسیار مهم است در این مورد که چگونه رسانه و دین با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند.نکته جالب توجه این است که چه مقدار و چه نوع مذهب ممکن است توسط انواع مختلف رسانه توزیع شود.

برای درک جامعه شناختی از نقش رسانه های مدرن باید به آن چه مربوط به مذهب است توجه شود چرا که برای درک جامعه شناختی بسیار مهم تر است.

چگونه رسانه های مدرن نشان دهنده مسائل مذهبی هستند؟اگر چه ایده ها و اقتدار نهاد های دینی بسیار تغییر میکنند

از طریق فرآیند رسانه ای شدن دین است به طور فزاینده به منطق رسانه ها، هر دو از لحاظ مقررات نهادی قرار می گیرند.محتوای نمادین و شیوه های فردیست یک تئوری در مورد رابطه بین رسانه و دین این است که باید رسانه ها و دین در زمینه فرهنگی و تاریخی مناسب خود را در نظر بگیرند.

سه استعاره رسانه:

سه استعاره برای رسانه وجود دارد:

1-رسانه ها به عنوان کانال

2-رسانه ها به عنوان زبان

3-رسانه ها به عنوان محیط زیست

استعاره از رسانه ها به عنوان کانال توجه به این واقعیت است که رسانه برای حمل نشانه ها و پیام ها در فواصل از فرستندگان به گیرندگان ،با توجه به این دیدگاه پژوهش باید در محتوای رسانه ای تمرکز کند:چه نوع از پیام ها منتقل می‌شوند،چه موضوعی چه نوع از پیام را منتقل می‌کند.

استعاره از رسانه به عنوان زبان:برای این که رسانه را به عنوان زبان در نظر بگیریم باید به فرمت پیام ها قاب ها رابطه بین فرستنده و گیرنده و....متمرکز شد.رسانه به عنوان زبان میتواند سازنده و توزیع کننده فرهنگ عمومی در بین مخاطبان خود باشد.

و در آخر اگر رسانه را استعاره از محیط زیست در نظر بگیریم

منافع ما در راه سیستم ها و نهاد های رسانه ای تسهیل خواهد شد و ساختار تعامل انسان و ارتباطات متمرکز شده است. با توجه به خواص فنی و سازمانی خود خدمات عمومی رسانه مانند رادیو و تلویزیون از اواسط قرن 20 به طور کلی طرفدار ملی، پدرسالارانه، سویه (یک به چند) الگوی ارتباطی، در حالی که اینترنت در قرن 21 به نفع جهانی، مصرف کننده گرا،و الگوی ارتباطی چند سویه است، زیرا محیط های بسیار با ثبات تر پیام های فردیاستعاره خود مطالعات تغییرات تاریخی گسترده تر را تشویق می کند؛ برای مثال چگونه اختراع چاپ انقلابی در توزیع اطلاعات در جامعه به حساب می آید.

در واقع رسانه محیطی نو برای زیست انسان می سازد محیطی که شبانه روز با آن سر و کار دارد ، در زیست فردی و اجتماعی آن موثر است و..

دین پیش پا افتاده

در کتاب خود در ملی گرایی و هویت فرهنگی، بیان می کند که ناسیونالیسم و هویت ملی نه تنها ایجاد و نگهداری از طریق استفاده از علامت رسمی و صریح و روشن از کشوراست ، بلکه تا حد بسیار زیادی بر اساس یک سری از پدیده های روزمره که به طور مداوم به یاد فرد است تعلق خود را به ملت و فرهنگ ملی هستند.

به این معنی که در گذشته دین در هاله ای مقدس یکشنبه در کلیسا بود، نزد کشیش بود و.... اما امروزه دین به واسطه رسانه ملموس و در دسترس است از آن حجم قداستش کم شده است.

 

رسانه دلربا

با توجه به نظریات ماکس وبر جهان مدرن مشخص شده مداوم از عقلانیت مشخص شده است.

رسانه به عنوان نهاد اجتماعی ، بیشتر و متفاوت تر و تخصصی تر شد.بروکراسی، صنعت و .. به منطق عقلانیت رده بندی قرار گرفت. در نتیجه، جهان مدرن سرخورده شد. به عنوان تخیل جادویی دین و احساسات - در بی خردی کوتاه - زمین از دست داده به منطق همه جانبه نهادهای مدرن انسان مدرن به تدریج در یک قفس آهنین عقلانیت زندانی شد. هر چند تحلیل وبر از نقش عقلانیت در جامعه مدرن هنوز هم ممکن است اعمال شودتشخیص خود را از یک سرخوردگی پیشرفت به سختی معتبر است. در واقعیت گل آلود فرهنگ مدرن، عقلانیت لزوما با بی خردی ناسازگار نیست. به عنوان دو فجایع استبدادی قرن 20،فاشیسم و استالینیسیسم، شهادت، عقل شدید به خوبی ممکن است دست در دست با خردگریزی عمیق مثل جشن سلتیک از رهبر، داستان های اساطیری و نبوت، و تصاویر پوچ از دشمنان

بررسی عملکرد روحانی رسانه ها

به منظور تجربی اعتبار استدلال ذکر شده در بالا در مورد رابطه متقابل رسانه و دین یک سری از سوالات در بررسی مقطعی متوالی در میان یک نمونه نماینده از جمعیت بزرگسال دانمارکی مطرح شده است، اولین درخواست با هدف ترسیم، به آن چه که دانمارکی ها حد رسانه ها به عنوان یک منبع برای تعامل با پرسش های معنوی استفاده در ادامه مفهوم "دین پیش پا افتاده"پرسیده شده است.

نکته قابل بررسی در این بخش آن است که عملکرد روحانی رسانه ها چطور است با توجه به این که گفتیم رسانه امروز دین را در زندگی پر رنگ تر می کند و آن را پیش پا افتاده میکند میتوان گفت رسانه عملکردی تا حدودی مثبت داشته است.شاید این عملکرد آن چنان قوی نبوده اما از دید رسانه ای و به طور کلی می توان آن را مثبت تلقی کرد.