دین، رسانه و غذای حلال

معرفی مقاله

دین، بازار و رسانه های دیجیتال: به دنبال غذای حلال در ایالات متحده

ارائه دهنده: محمد حسین آشنا

دریافت فایل مقاله

دریافت فایل پاورپوینت

ما در عصر جهانی شدن به سر می بریم؛ عصری که آرمان بزرگ آن، تحقق اتصال همه چیز به یکدیگر است. در دنیای امروز که مرزها هر لحظه از هم فرو می پاشند و انسان ها به معنایی، هر چه بیشتر یکدیگر را در عرصه ای بی انتها  در می یابند، تنها دولت ها نیستند که بر ابعاد مختلف زندگی انسانی تأثیرگذار و تعیین کننده هستند. ظرفیت مهم دیگری که بسیار گسترده تر، قدرتمند تر و قدیمی تر از نهاد دولت است، یعنی دین، توان این را دارد تا تأثیراتی به مراتب بزرگتر بر جامعه متصل جهانی داشته باشد. این ظرفیت بالقوه در بطن دین، باید به کمک ابزار و فناوری ها جدید و به روز عرضه شود تا بتواند در  میانه کارزار اطلاعاتی امروز، محل تنفس و جایگاهی برای بروز  خویش دست و پا کند.

 

با گسترش گفتمان های دینی و گرایش مردم سراسر جهان به ایجاد پیوندی دوباره با دین، این حوزة بسیار گسترده به طور فزاینده ای با مسائل و ابتلائات روز هر جامعه ای تلفیق شده و فرصت مناسبی جهت تحقیق و کند و کاو را برای کارشناسان مربوط فراهم می آورد. مقالة پیش رو نیز در واقع حاصل برداشتی بدیع از مسئله حضور زنده و پویای دین در جوامع امروزی است. این مقاله با در نظر گرفتن مسئله ای مهم برای مسلمانان در کشورهای غیراسلامی به نام غذای حلال، و پیوند آن با متغیری دیگر به نام شبکه های اجتماعی، که در حال حاضر از جایگاه در خور ملاحظه ای در جوامع جهانی برخوردارند، به موضوعی جدید و جالب توجه در حوزه دین و رسانه پرداخته است. با توجه گسترش سبک زندگی دینی در غالب جوامع و به موازات آن پیشرفت های پیوستة تکنولوژیک، وب سایت های زیادی با تمرکز بر مسائل دینی، به کاربران خود خدمات گوناگونی را عرضه می کنند. در این میان، فضای مجازی بستر بسیار مناسبی را برای تحقق رابطه ای کارآمد میان دین و بازارهای تجاری فراهم کرده است.

این مقاله به بررسی نقش رسانه های اجتماعی در اتصال و واسطه گری میان اجتماعات دینی فراملیتی و بازارهای تجاری پرداخته و به صورت خاص، نقش این رسانه ها در یافتن غذای حلال برای  مسلمانان در ایالات متحده آمریکا را مورد ارزیابی قرار می دهد. حلال، به عنوان یک مفهوم محوری در اسلام، به هر عمل یا چیزی اشاره دارد که استفاده از، یا اشتغال به آن بر اساس قواعد و اصول اسلامی بلامانع است. فرد مسلمانی که انسانی با ایمان بوده و خود را مقید به دینش می داند، لازم است تا در طول زندگی خود به کارهای حلال مشغول بوده و از محرّمات، یا آنچه از انجام آن منع شده است بپرهیزد. این مفهوم، نقش بسیار مهمی در تعریف غذای مصرفی مسلمانان دارد. بیش از یک پنجم مردم جهان مسلمان هستند و طبق پیش بینی های موجود تعداد آن ها از 1.7 میلیارد در سال 2014، به 2.7 میلیارد در سال 2030 خواهد رسید. بر اساس آمارهای ارائه شده، مسلمانان مصرف کننده حدود 17.76% از غذای جهان هستند. با وحود آمارهای موجود که حاکی از نقش گسترده معتقدین به اسلام در مصرف مواد غذایی است، بازارهای موجود برای عرضه مواد خوراکی حلال در کشورهای غیر مسلمان مثل ایالات متحده، بسیار کم و غالبا دور از دسترس است. طبق شواهد موجود، اسلام بیشترین سرعت رشد را در میان سایر ادیان در کشور آمریکا در اختیار دارد و تا سال 2050 تبدیل به بزرگترین دین غیرمسیحی در این کشور خواهد شد. متاسفانه، شرکت های بین المللی همچنان اهمیت این گسترش فزاینده را نادیده گرفته اند. این غفلت شرکت های بزرگ از تقاضاهای فزاینده مسلمانان، بستر رشد بسیار مناسبی برای وب سایت ها و رسانه های اجتماعی جهت عرضه غذای حلال فراهم می کند. این مقاله به بررسی ساز و کار ارتباط میان بازارهای مبتنی بر وبِ عرضه کننده غذای حلال و مسلمانان می پردازد.

نتایج به دست آمده نشان دهنده تأثیر چشمگیر رسانه های اجتماعی بر بازارهای عرضه مواد غذایی حلال است. این تأثیرات به صورت های گوناگونی شکل می گیرد.  رسانه های اجتماعی می توانند تبدیل به محملی برای مهاجران و مسافران تازه وارد به کشورهای غیر اسلامی جهت یافتن غذای حلال و ارزشیابی کیفیت و خدمات هر کدام از آن ها باشند. همچنین اتصال فیزیکی خرده اجتماعات از طریق رسانه های دیجیتال، می تواند احساس حاشیه ای بودن و اقلیت پنداشته شدن را برای مسلمانان از بین برده و نقشی به سزا در ساختار هویتی آن ها ایفا کند. روی هم رفته رسانه های دیجیتال بستری حمایتی برای فعالیت های نمادین و کاربردی و ارزشهای افراد و اجتماعات مسلمان پدید می آورند.

همانطور که عنوان شد، رسانه های اجتماعی بستر مناسبی جهت ارزیابی عمومی کیفیت غذاها در مکان های مختلف عرضه کننده غذای حلال هستند. این شیوه نظارت بر مراکز عرضه خدمات از یک طرف می تواند باعث افزایش انگیزه عرضه کنندگان برای ارتقای کیفیت تولیدات خود شود و از طرف دیگر، به طور بالقوه توان این را دارد که از عرضة محصولات بی کیفیت جلوگیری کند. به این ترتیب، رسانه های اجتماعی به منزلة یک مکانیسم انتقال اطلاعات مربوط به کیفیت غذای حلال در بازارها هستند که باعث تقویت ارتباط میان مصرف کنندگان و توزیع کنندگان می شوند. آنچنان که به نظر می رسد، کمبود اطلاعات قابل استناد در مورد وضعیت غذاهای حلال، باعث شده است تا مصرف کنندگان به حدس و گمان در مورد کیفیت آن ها بپردازند، و به این وسیله سؤالات بسیاری را در ذهن مخاطبان و مصرف کنندگان پرشمار این محصولات ایجاد کنند. به عقیده نگارنده مقاله، این وضعیت، برای تجارت هایی که مصرف کنندگان مسلمان را به عنوان مخاطب هدف خود برگزیده اند، به طور بالقوه هم یک فرصت خوب محسوب می شود و هم یک تهدید جدی. عرضه کنندگان این محصولات باید با حضور فعال در اینترنت، علاوه بر تبلیغ کالاهای خود، در مقابل گمانه ها و شبهات مطرح شده توسط کاربران پاسخگو باشند.

به طور خلاصه باید گفت که ابزارهای رسانه ای اجتماعی در حال ایجاد تغییراتی ژرف و گسترده در رابطة میان دین و بازارهای فراملیتی هستند. با گسترش روند جهانی شدن، رسانه های اجتماعی موفق شده اند تا موانع  جغرافیایی موجود میان اجتماعات فراملیتی که به صورت فیزیکی از یکدیگر جدا هستند را از میان بردارند. این تأثیرات شگرف در زمینة مورد مطالعه در این مقاله نیز بسیار حائز اهمیت بوده و بستری مناسب جهت ارتقای کیفیت محصولات حلال در بازارهای جهانی به حساب می آید.