تصویر اسلام در رسانه های غربی گفتمان انتقادی

چگونه اسلام در رسانه های غربی به تصویر کشیده شده است؟ گفتمان انتقادی و تحلیل چشم انداز

ارائه دهنده: عاطفه داودی

این پژوهش سعی دارد راهی برای بازنمایی اسلام در گفتمان غربی از طریق ایجاد رابطه بین زبان و ایدئولوژی و تاثیرات نهانی آن ایجاد کند. به همین منظور تیتر بسیاری از روزنامه های خود مختار شامل: نیویورک تایمز، هرالد تریبون و تایمز اول ژانویه، از 30 دسامبر 2008 تا سال 2012 انتخاب شدند و بازنمایی اسلام و مسلمانان در آن مطالعه شد. این مقاله با تلفیق نظرات ادرواد سعید شرق شناس و ون دایک با نظریه مربع ایدوئولوژی که با خود مثبت توصیف می شود و به طور همزمان از نظریه دیگری منفی استفاده می شود. تجزیه و تحلیل نشان داده که اسلام به صورت تکراری و کلیشه ای و مسلمانان به صورت منفی نشان داده شده اند. مفاهیم آموزشی تحلیل گفتمان انتقادی به طورکلی در مقاله حاظر با آموزش، یادگیری و ترجمه زبان انگلیسی رابطه دارد.

فرض اصلی برای است که اسلام می تواند با استفاده از تعداد انگشت شماری از نیروهای بی پروای عمومی و تکرار، کلیشه های خود را مستقر کند.

تجزیه و تحلیل اخبار و بررسی دقیق آن ها نشان داده که تصویر اسلام و مسلمانان تحریف شده است. این رسانه ها تمایل دارند تا تصویری نامطلوب از اسلام و مسلمانان ارائه دهند. این بازنمایی، مسلمانان را به عنوان منحرفان و تهدیدکنندگان امنیت اجتماعی در قالب تروریست نشان می دهد. افزایش نگرانی های امنیتی، اجتماع مسلمانان را به راحتی مورد حمله رسانه ها قرار داده است.

در گزارش هایی که داده شده بازنمایی چهره نامطلوب از مسلمانان در روزنامه های غربی سه مرحله دارد:

1)      در ابتدا آن ها فضاهای اجتماعی، روانی، فیزیکی و... را از هم متمایز می کنند؛ سپس فضای خود را از آن ها جدا می سازند.

2)     آن ها عملکرد و ترکیب این فضا را در تقابل با فضای خودشان را در نظر می گیرند.

3)    در رسانه های چاپی غربی از مسلمانان چهره ای منفی و در تقابل با فضای غربی می سازند.

این ها یعنی فرایند جداسازی، تفکیک و منفی سازی قابل جداکردن نیستند. این مراحل اغلب به صورت همزمان رخ می دهد و جداکردن آن ها غیرممکن است. همچنین جداسازی آن ها بدون قضاوت ضمنی و ناخواسته در بسیاری از فرایندهای توصیف غیرممکن است. در زمان مطالعه بر روی این مقاله رویکرد کلیدی ضمنی به اجتماع مسلمانان ترسیم تصویری منفی از آن ها است: مدنیت، مدرنیته، مفهوم خطی و جهانی پیشرفت اجتماعی و موقعیت های پایین تر شناختی فضای مسلمانان در مقایسه با ما است.

بیشتر به طور خاص، در بازنمایی روزنامه ها از اسلام و مسلمانان غالبا استدلال می کنند که مسلمانان افرادی همگن، جدا از هم، فرودست، دشمن و... هستند و می توان این نگرش را به طورکلی ترس از اسلام نامید. براین اساس روزنامه های غربی عمدتا تفاوت فرهنگی اسلام با آن ها را به عنوان انحراف فرهنگی و  به عنوان تهدیدی برای فرهنگ آن ها در نظر میگیرند.

یافته های این مقاله نشان می دهد که امروزه تصاویر شرق شناسان از کشورهای مسلمان براین ایده معطوف است که فرهنگ و سیاست اسلام یک منبع تهدید است. در داده های به دست آمده در این تحقیق مضامینی چون اسلام به عنوان تهدید و بی خردی شرقی بیشترین اطلاعاتی بود که به دست آمد.

در گفتمان هایی که در چهار مقاله مشاهده شد؛ مفهوم غرب در مقابل اسلام تحت عنوان تمایز ما و آن ها تعریف شد. این یک نمونه آشکار از بهره برداری از مربع ایدئولوژیک، که تاحدودی شامل تاکید بر ویژگی ها/ اعمال بد «آن ها» (منظور مسلمانان) است می باشد.

یکی از مفاهیم اصلی مقاله بر نظر فرکلو دلالت دارد که می گوید: سهم افراد در پیشرفت عمومی آگاهی از رابطه اجتماعی استبدادی از طریق تمرکز بر زبان و تحلیل منتقدانه است که به ما اجازه نمی دهند فرد غیر متخصص و از همه جا بی خبر و زود باور درجامعه باشیم. این تحقیق می تواند به دانشجویان در فعالیت هایی چون تفکر انتقادی کمک کند. یکی از اهداف مقاله این است که به الگویی برای آموزش و یادگیری تفکر انتقادی رسیده و درنهایت بتواند باعث رشد روحی و ارزیابی افراد از خود شود. در چشم انداز وسیع تر، یافته های این مقاله را می توان در رشته های دیگر استفاده کرد چرا که این ظرفیت های شناختی برای درک و تجزیه و تحلیل در زمینه های دیگر نیز لازم است.

مفهوم دیگری که از سی دی ای از این نوع است که از خوانندگان پرسیده می شود که چه میزان از جنبه های مختلف تولید یک متن مانند پیش زمینه سیاسی، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی نویسنده آگاهی دارند. آگاهی از این پارامترها از مواد ضروری تفکر انتقادی و بروز خود به عنوان هدف نهایی تمامی آموزش ها است.(رایشنباخ،2001،ص.19)

سی دی ای می تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای از هم گسستن متونی که به همراه ایدئولوژی های قدیمی تر به وجودآمده استفاده شود. این یک رویکرد روش شناختی برای کسانی است که در مطالعات اجتماعی و فرهنگی فعالیت می کنند. همچنین می تواند این یک نظریه برای رسیدن به نتایجی در رابطه با نقش نگرش ها، قدرت های سیاسی و هویت بر رفتار انسان ها و تاثیر آن در تغییرات اجتماعی رسید.

در خصوص مطالعه حاضر هیچکس نمی تواند درمورد تاثیرات سی دی ای بر روی مطالعات ترجمه شده و شیوه های آن کمک کند. فرایند ترجمه یک عمل زبانی است. مترجم باید ضمن شناخت زمینه های سیاسی، اجتماعی و ایدئولوژیک نویسنده قادر به رساندن یک پیام از منبع به زبان مقصد را داشته باشد. باتوجه به همین واقعیت است که ترجمه شامل پیوند تنگاتنگی میان زبان و فرهنگ می باشد. هدف محققان سی دی ای این است که چه میزان از ایدئولوژی نویسنده در متن ترجمه قابل مشاهده است و چه میزان تاثیرات فرهنگی در متنی که ترجمه شده دخالت دارد.