دین و بازی های دیجیتال

بررسی دین در بازی های دیجیتالی، بازبینی انتقادی درباره زمینه در حال ظهور.

Studying Religion in Digital Gaming, A Critical Review in Emerging Field

ارائه دهنده: طهورا ناطق پور

در ابتدای مقاله مثالی جهت آغاز کلام گفته می شود و سپس با استفاده از آن مقاله را اینگونه آغاز میکند که امروزه بازی های مدرن ویدیویی به خوبی دارای مشخصه های دینی می باشند و در تعامل با جوامع وسیع در سرتاسر جهان قرار گرفته اند. در زمان آغاز این پدیده کلیسای انگلستان نسبت به وضع موجود اعتراض کرد، زیرا معتقد بود تصاویر ارائه شده از کلیسا در دنیای مجازی باعث هتک حرمت این مکان مقدس است( زیرا به زعم کلیسا تصویر ارائه شده از کلیسا با خوده آن مطابقت نداشت) و همچنین پخش گسترده آن از حق کپی رایت تجاوز کرده است. قبل از رونق بازی های دیجیتالی، دین و مذهب ابتدا از رسانه های مختلف دیگر ظهور نمود و از ابتدای قرن ۲۱ به طور جدی وارد عرصه بازی های دیجیتالی گردید، که از همان دوران محققین به تحقیق درباره چگونگی تاثیر این بازی ها در رفتار دینی مخاطبان پرداختند. از همان زمان به صورت مجازی زیارت اماکن مقدس امکان پذیر گردید و بسیاری از اعمال معنوی و روحانی مخاطبین با      رسانه های دیجیتالی که یکی از آنها همین بازی های رایانه ای بود، تلفیق شد.  همچنین این مساله باید بررسی شود که چگونه دین از طریق رسانه های دیجیتالی ایدئولوژی افراد را می سازد؟ و چگونه با بیان های گوناگون در ژانرهای مختلف بازی های دیجیتالی حضور می یابد؟ نویسنده معتقد است که بازی های رایانه ای محلی برای تقاطع دین و فرهنگ معاصر هستند و به ما در فهم اینکه دین وجود دارد و می سازد و در تغیر جوامع معاصر بسیار موثر است،کمک می کند.

۱) مقدمه مطالعه دین در بازی های دیجیتالی

بازی های دیجیتالی به خوبی نشان داد که یکی از مهمترین نقاط تلاقی فرهنگ و دین     می باشد و همچنین به خوبی فرهنگ و تعصب دینی دنیای معاصر را نمایان می کند.

با وجود اینکه این مساله( یعنی حضور دین در رسانه ها به خصوص بازی های دیجیتالی) یکی از مهمترین مسائل قرن ۲۱ می باشد، در تحقیقات بسیاری رابطه بین دین و بازیها نادیده گرفته شده است. براساس عقیده نویسنده این مساله ۴ دلیل عمده دارد. اول آنکه این بازی ها بیشتر در محیط های جوانان دیده می شود( یعنی مخاطبان اینگونه بازیها جوانان هستند). دوم این مساله همیشه مطرح است که بازی های دیجیتالی اکثرا فاقد ارزش و و ساختگی هستند. سومین دلیل اشاره به سکولار بودن این بازی ها دارد و چهارمین دلیل غیر واقعی بودن این بازی ها را بیان می کند. در ادامه هر کدام این دلایل توضیح داده خواهد شد.

دلیل اول: علت اولی که برای غفلت از این رابطه بیان شده است، مخاطبین جوان این گونه بازی های هستند. تحقیقات نشان می دهد که اکثر مخاطبین بازی های دیجیتالی پسران جوانی هستند که زمان زیادی را صرف اینگونه بازی های میکنند. آنان از رده سنی ۱۳ سال به طور معمول درگیر بازی های دیجیتالی می شوند. همچنین تحقیقات نشان می دهد ۴۰% از بازیکنان را دختران جوان تشکیل می دهند. اینگونه بازی ها معمولا به تنهایی انجام نمی شود و جوانان به صورت آنلاین یا در کنار هم مشغول به بازی می شوند. دلیل دوم: دلیل دوم به این مطلب اشاره دارد که اغلب بازی ها بار معنایی قوی و پرمحتوایی ندارند. در اینجا اینچنین القا می شود که مطالب دینی و مذهب توسط سازندگان بازی ها و عده ای افراد دیندار در بطن بازی ها قرار داده می شود و این مساله، ساختگی بودن را نشان می دهد. در ادامه با مثالی از شرکت اپل این نکته را روشن تر بیان می کند.

دلیل سوم: اشاره به سکولاریزه بودن بازی های دیجیتالی دارد و اینکه این گونه بازی ها به مسائل مدرنیته و دنیای مدرن می پردازد، بنابراین در این میان ممکن است رابطه دین و بازیها مورد غفلت قرار بگیرد. البته این نکته را باید گفت که همواره کابران با عقاید دینی گوناگون از سال ۱۹۹۰ از انواع اطلاعات رسانه های دیجیتال استفاده می کردند و قطعا در این میان بازی های دیجیتالی نیز قرار می گیرد.

دلیل چهارم: بازی های دیجیتالی مجازی هستند، این جمله به معنای این است که یا واقعی نیستند و یا واقعیت را منعکس نمی کنند. بنابراین ممکن است نتوانند دین و مذهب را به خوبی نمایش دهند. پس این امر ممکن می شود که رابطه بین دین و بازیها مورد غفلت قرار گیرد.

۲) نگاهی تاریخی به سیر مطالعات دین در بازیهای دیجیتالی

مطالعات دین در بازی های دیجیتالی قدمت طولانی ندارد و به دهه اول قرن ۲۱ باز    می گردد. در سال ۲۰۰۷ این جمله مطرح شد که دیجیتال زاده شد و دوباره دیجیتال زاده شد؛ دین در بازی های دیجیتالی در سطح جهان. از همان زمان مطالعات دینی بازی های دیجیتالی آغاز شد. مساله قابل ملاحظه ای که دیده می شد، داستانی بودن بازی های دینی و مسیحی بودن صنعت بازی ها بود. در سال ۲۰۰۸ عبارت "فقط بازی کردن؟ دنیای مجازی و مطالعات دینی" باعث شد تا آیین های مذهبی در بازی ها نمایش داده شود. در انتهای این دهه، این مطالعات و توجهات باعث شد کتاب هایی در این زمینه چاپ شود. در آغاز دهه دوم سیر مطالعات بر روی موضوعات خاص متمرکز گردید. از جمله موضوعات مهم نحوه عکس العمل آموزش و پرورش به این موضوع و تاثیر آن در ذهن کودکان بود و همچنین بررسی این مساله که چگونه بازی های ویدیویی به نهادینه شدن دین در زندگی کمک می کنند.

۳) پدیدار شدن درون مایه مطالعات دین در بازی های دیجیتالی

می توان این نکته را گفت که این مطالعات باعث شد این مساله روشن شود که بازی های دیجیتالی مانند رسانه های عصر دیجیتال با وجود آنکه ساختگی هستند و توسط طراحان بازی ها طراحی می شوند و با وجود آنکه خیالی هستند، میتوانند حامل پیام دینی و آیین های مذهبی باشند و چون مخاطبان این گونه بازی ها اکثرا جوانان و نوجوانان بین ۱۳ الی ۱۸ سال می باشند، به خوبی اینگونه بازی ها تاثیر خود را همراه با پیام هایی که حمل می کنند می گذارند، زیرا جوانان بیشتر از بزرگسالان برای دریافت پیام از جهان اطراف مستعد هستند.

۴) آینده مطالعات دین و بازی های دیجیتالی

این مقاله توانست ترسیمی از رابطه بین دین و بازی های دیجیتالی عرضه کند و توجه خوانندگان را به این مساله جلب کند. نویسنده معتقد است که اینگونه مطالعات نباید پایان پذیرد و در تمام سطح جهان باید همواره مورد توجه قرار بگیرد. بازیهای دیجیتالی به طور ۱۰۰% نمی توانند دین و فرهنگ را منعکس کنند اما در این زمینه بی تاثیر هم نیستند. این نکته نیز قابل ذکر است که این مطالعات نشان داد قوانین بازی ها توسط دین مورد انکار قرار نمی گیرد( به نظر می رسد منظور این است که دین اینگونه بازی ها را طرد نکرده و بلکه سعی می کند خود را از طریق آن به مردم ابلاغ کند). در آخر گفته شده است که این مقاله سعی داشت که نشان دهد مطالعات در زمینه دین و بازی های دیجیتالی بسیار پر رنگ و حائز اهمیت شده است و همچنین این نکته را بیان کند که بازی های دیجیتالی چگونه متن دین را در خود جای می دهند و چگونه با دین ارتباط برقرار می کنند؟ در ادامه نویسنده به مخاطبین پیشنهاد می کند که در رابطه با داستان های دینی موجود در بازی ها، آیین ها و نوع رفتار دینی مخاطبان که توسط ای بازی ها شکل می گیرد مطالعاتی انجام دهند و توجه خود را به این مسائل معطوف کنند.

پایان